Dosya 12

İnançsal bir partiyi tenkit edip aynı şeyi biz yapamayız
»Sayın Ulusoy, Demokratik Alevi derneklerinin üst örgütü ABF’nin 2009 Nisan ayında kamuoyuna sunduğu “Nasıl bir Türkiye istiyoruz” belgesi ve ardından yaptıkları bir dizi toplantıyla yürütülen partileşme projesi hakkındaki sizin düşünceleriniz nelerdir?
İnanca dayalı bir partiye hep, başlangıçtan beri karşı olduk ve tenkit ettik. Aynı şeyi bizim yapmamız, tenkit ettiğimiz şeyleri yapmakla, yani tükürdüğümüzü yalamakla eş değer. İkincisi, şimdiye kadar (Aleviliği temel alarak) kurulmuş olan siyasi partilerin hiçbirinin başarılı olmadığını görüyoruz.
Ayrıca ben, bizim yolumuzda, Alevi-Bektaşi toplumunda inançla uğraşan dedeler, babalar, hizmet eden ve görev yapan insanların siyasete girmelerini arzu etmiyorum. Ama onun dışında tüm toplumumuzun, hangi meslekten olursa olsun özellikle gençlerin siyasete girip belli makamlara, belli mevkilere ulaşmasını çok arzuluyorum. Bence yanlış bir karar örgütlerimizin siyasete atılması! İnşallah gerçekleşmez diye ümit ediyorum.
Eğer bir siyasal parti kuracaksak, Alevi-Bektaşi gömleğini çıkarıp herhangi bir vatandaş gibi “Biz bu sol partiyi kuruyoruz” demeleri lazım.

»ABF’ye bağlı 19 dernek 15 Ocak günü bir basın açıklaması yaparak ABF üst yönetiminin partileşme çalışmalarına destek vermeyeceklerini, parti çalışmalarına katılacakların ABF yönetiminden istifa etmeleri gerektiğini açıkladılar. Bu tepkiyi nasıl değerlendiriyorsunuz?
Yerinde bir karar, destekliyorum. O dernekler çok yerinde bir karar almışlar. Aynı düşüncedeyim ben de. Söylediğim gibi illa siyasi parti kuracaklarsa bu gömleklerini çıkarsınlar, bir vatandaş olarak istedikleri görüşteki partiyi kursunlar. Şu da bir gerçek: Alevi-Bektaşi inancı dışında demokrat insanların da Alevi-Bektaşilerin yanında olduğunu görüyoruz. Şimdi böyle bir parti kurulduğunda bu vatandaşlara ne diyeceğiz? O vatandaşların desteğini alabilecek miyiz? Toplumumuzun büyük bir çoğunluğu da zaten yanlış gördüğü böyle bir partiyi desteklemeyecek. Ben desteklemeyeceğim şahsen ve pek çok tanıdığım insanın da desteklemeyeceğini biliyorum. Başka inançlardan olan ve düşünce olarak bizim yanımızda duran pek çok insanın da tabii bu konuda çok üzüleceğini düşünüyorum ve biliyorum.

»Alevilerin inanç temelli bir siyasi parti kurmasını doğru buluyorsunuz...
İnanç ne zaman siyasete karışmışsa hep ya kan dökülmüştür ya da olumsuz olaylar olmuştur. Birlik Partisi döneminde, ben gerçi burada değildim, ama hep karşı çıktım. Babam da öyle siyasete yakın bakan, siyasetçi birisi değildi. O zaman konuştuğumuzda, iyi hatırlıyorum, şöyle demişti bana: “Şimdi ben girmezsem eğer, ‘Bak bak, Feyzullah Çelebi girmedi, işte böyle bir kuruluşumuz var, ama o yanımızda olmadı’ diyecekler.” Böyle girdi, ama hiç aktif olmadı, aday olmadı, geride durdu ve hatalarda da hemen istifasını verdi. Ve başarılı bir parti de olmadı Birlik Partisi hepimizin bildiği gibi. Ondan sonraki denemeler de zaten yanlıştı veya farklı bir şeyler vardı bizim farkında olmadığımız. Ama sonuç hep hüsranla bitti.

»Mevcut demokratik derneklerimizin, Alevi-Bektaşilerin ortak istemleri için Hükümet ve Meclis üzerinde bir toplumsal baskı gücü oluşturma görevi açısından işlevlerini yerine getirdiğini düşünüyor musunuz?
Yok, henüz değil. Ama ilerde bunun olacağının işaretlerini görüyorum. Eğer birlik sağlanırsa, bu baskı kurulabilir. Birlik olduğu müddetçe haklarımızı çok daha kolay alacağımızı düşünüyorum. Tabii bu tür parti kurma düşünceleri olduğu müddetçe birlik olma, el ele verme şansımız biraz azalıyor. Belki biraz daha fazla zamana ihtiyaç var. Ama bu baskıyı, ancak birlik sağlanırsa oluşturabiliriz; Alevi-Bektaşi toplumu içerisinde birlik sağlanırsa bu baskının etkili olacağına, sonuç alabileceğine inanıyorum.
Not: Katkıları nedeni ile Ahmet KOÇAK’a teşekkürler.


Razı olmayıp itiraz edeceğiz

»Sayın Balkız, 30 Kasımda Milliyet gazetesinde yayınlanan bir röportajınız, aleviler bir  parti kuruyor şeklinde algılandı. Burada bu bir algı yanlışı mı vardı, yoksa siz tamda onumu ifade ettiniz?
Ben, o andığınız söyleşide Türkiye siyasetinin,  solunun boş olduğuna, demokrasimizin terazisinin bu anlamda bozuk olduğuna değinen bir tespitim vardı. Sol dağınık, sol yorgun, halk sola olan güvenini kaybetmiş. Bu anlamda bir derlenmeye toparlanmaya ihtiyaç var. Başta Aleviler, işçiler, Kürtler olmak üzere; çalışanlar, işsizler, emekliler, kadınlar, çevreciler bütün bu sorunlara çare olabilecek, sol, sosyal demokrat ilerici, bir yapıya ihtiyaç olduğu; Türkiye’nin sorunlarını ancak böyle bir siyasi yapının çözülebileceği inancını yenileyen bir tespit idi…

»Bu açıklamanızda ki, alevi partisi kuruluyor algısı yanlış bir algı mı?
Yanlış algılanmadı. Kasten ve mahsusen, öyle algılandı, öyle yorumlanmak istendi. Ve oradan kalkılarak aleviler parti kuruyor, alevi partisi kuruluyor. söylemleri ayyuka çıktı.  ABF’nin içinde ki, dışında ki alevi örgütlerinden, hem de alevi olmayan çevrelerden  özellikle CHP kaynaklı, Sarıgül kaynaklı, ulusalcılar kaynaklı bir propaganda başlatıldı. Biz, ısrarla: “Çağımızda, bir dine, mezhebe inanca kökene aidiyete, bölgeye dayalı bir partinin reel anlamda bir gerçekliği yoktur ve olamaz.” dememize karşın sürdürüldü. Doğru olan ve geçerli olan şudur: Alevilerin talepleri siyasi taleplerdir.
»Sizi bireysel veya kurumsal olarak bu parti kurma işinin içine iten nedir?
Her ikisi de…  Alevi taleplerinin, daha doğrusu eşit yurttaşlık taleplerinin sahibi olabilecek, içten ve samimi bir şekilde, bunların savunucusu olabilecek, bugün ne bir parti vardır, ne de parlamenterler vardır.  Bu eksikliği gidermek gerekiyor…

»Bu söylediğiniz siyasal arayış içerisinde, partileşmede, aleviler temsiliyet sorununu  halletmiş olabilecekler mi?
Böyle bir projede, bir yapıda, böyle bir organizasyonda, insanlar orada Alevi, Kürt Türk, işçi, işveren kimlikleri ile olmayacaklar;  Laik ve demokrat kimlikleri ile olacaklar. Bütün yurttaşlarına eşit davranan, mağdur olmuş ötekileştirilmiş bütün yurttaşların, hakkını temsil eden nitelikte olacaklar. Alevi anne babadan doğmuş olmak, olmamak hiç önemli bir kriter değil. Biz ne diyoruz. Laiklik ve demokrasi… Bunun kimin savunduğu çok önemli değil…  Ama eğer bir parantez açarsak bunu bir alevi anne babadan doğmuş olan, ilerici demokrat alevilerden daha iyi yapacakta kimse yoktur.

»ABF Genel Başkan yardımcınızın da içinde olduğu ve bazı federasyon üyesi dernek başkanlarınızın bir basın açıklaması oldu ve sizin bu çalışmalara gelen eleştirilerden biride; sizin kurumsal olarak bu işin içinde yer aldığınız, problemin burada olduğunu söylediler. Siz buna katılıyor musunuz ve açıklamalarla ilgili ne düşünüyorsunuz?
Bizim federasyonumuzun tüzüğü vardır, genel kurulu vardır, programı vardır. Ve organları vardır. O kendi hukuksal çerçevesinde mücadelesini sürdürür… ABF’nin genel kimliğine halel getirecek her türlü eylemlilikten ve sözden sakınırız. Ama ABF’yi ya da her hangi bir alevi kurumunu, siyasete bulaşmaz, siyasete dair her hangi bir tasarrufta bulunmaz, siyasete dair her hangi bir söz söylemez konumuna da indirgeyemeyiz. Bütün bu sorunu biz federasyonumuzun bütün organları ile aşama aşama paylaştık. Her aşaması, federasyonumuzun kurulları, bağlı alevi örgütleri başta olmak üzere, en geniş alevi kesimleri ile yaz boyunca yaptığımız etkinliklerimizde birebir, paylaşılmıştır. Hiç kimse şimdi ben bunu bilmiyordum, bu da nereden çıktı diyemez.

» Sizin bu parti kurma girişimi biraz da bu itiraz noktasından, yani var olan siyasete itiraz noktasından  mı yola çıkıyor?
Hani yıllardır diyordu ya alevi örgütlerimiz ve sayın Öker; siyasete müdahale, diye… İşte o siyasete müdahale dediğimiz olay budur. Siyasete müdahil olmak gerekiyor. Aktör olmak gerekiyor.

»Parti çalışması ne aşamada? Bu gerçekleştirilebilecek gibi görünüyor mu?
Ülkenin koşulları müsait… Temel realiteyi görmek, sünnilerden de oy almak, liberallerden de oy almak, laik demokratik çevrelerden de oy almak, bunu başarabilecek bir dil bir ortalama tutturmak gerekiyor.

» Aslında tartışma sizin sol partiyle ilgili tasarruflarınızdan öte, Alevilerin, alevi kurumlarının oradaki pozisyonu ve ABF’nin nasıl yer alacağı yönünde. Tartışmalar buradan şekilleniyor. Siz ne düşünüyorsunuz?
Bu noktayı ısrarla, tartışma konusu yapıyorlar kimi arkadaşlarımız.
Bunların kendi angajmanları var. Sarıgül angajmanları var, CHP angajmanları var ve buralardan umudunu kesmemiş olan çevreler var.
Ama alevi halkı öyle düşünmüyor. Bu çalışmaya büyük bir umutla ve sevgiyle inanıyorlar. Alevi halkına dair bir problem yoktur.


ABF kendi kulvarını aşıp başka bir alanda koşuyor…
» Alevi kurumlarının parti kurma girişimlerini nasıl değerlendiriyorsunuz?
Bu sadece alevi kurumlarının değil, Türkiye’ deki tüm sivil toplum kuruluşlarının bir hastalığıdır.   Sivil toplum örgütünün tanımını doğru yapmak lazım; sivil toplum örgütünün bu yüzyılda tanımı nedir, işlevi nedir, bunun üzerine gidip, alevi örgütlerinin sivil toplum örgütümü, yoksa başka bir örgüt mü olduğunu karar verip öyle bir tartışma yapmak lazım. Ki, ABF bir sivil toplum örgütü olduğunu söylüyor. Öyleyse bir sivil toplum örgütünün görevi iktidar olmak değildir. Dünyanın hiçbir yerinde bir sivil toplum örgütü iktidar olmamıştır. Bu anlamda da ABF kendi kulvarını aşıp başka bir alanda koşuyor.

»Alevi örgütün parti arayışı içeririnde olmasının, alevi dünyası  açısından sakıncaları nedir?
Aleviler kendilerini ifade etmek istiyorlarsa ayrı bir parti kurarak yapamayacaklarını, bilmeleri gerekiyor. ABF’nin her söyleminde; “Özgürlük eşitlik, hak ve hukuktan” söz etme vardır.  Sadece alevilere yönelik özgürlük ve eşitlikten söz ediyorsak, bu başından sakat bir durumdur. Alevilerin kendi söylemi ile ters düşen bir durumdur. Benim naçizane görüşüm Alevilerin tek başına yapacağı hiçbir işin toplumsal olmayacağını düşünüyorum.  Hele konu siyasetse.

»Ali Balkız, sonradan yaptığı açıklamalarla Alevi partisi kurmayı kast etmediğini söyledi ama, sanırım kamuoyunda böyle anlaşıldı ve algılandı. Siz bu açıklamaların alevi örgütlenmesine zarar verdiğini düşünüyor musunuz?
ABF’nin önce bir alevi partisi kuruyoruz deyip, sonra alevi tabanında kabul görmeyince, “Nasıl bir Türkiye istiyoruz” çalışması yürütüyoruz ve bir sol parti kuruyoruz dedi, kimseyi inandırmadı. Sorunuza gelince; Evet zarar verdiğini düşünüyorum. 9 ve 8 Kasım mitingleri, cemevleri talepleri ve zorunlu din dersleri konusunda Alevilerin tek vücut hareket etmesi ve alevi örgütleri ile hareket etmesi, bu örgütün tabandan bir güven kazandığını göstermektedir. Federasyon bunları görünce, Alevilerin hepsi bizimle diye düşündü. Böyle bir şey olmadığını bile bile, yeni örgütlenmenin başaklarını kesmek yanlış. Alevi örgütlenmesine zarar verecek

»Alevilerin siyasetle ilişkisi nasıl olmalı?
Alevilerin geleneklerine iyi bakmak lazım. Aleviler siyaseten sol gelenekten gelen bir kültüre sahipler. Bunu köreltmemek lazım. Son süreçte ısrarla solla aleviler arasında bir kavga yaratılmak istenmektedir. Sanki Türkiye’nin veya Alevilerin bu hale gelmesinde sol sorumluymuşçasına, özellikle sosyalist solu suçlayan söylemler geliştiriliyor. Bunun önüne geçmek lazım, bu çok tehlikeli bir söylem. Aleviler siyasette olacaksa, eşitlikçi, yurttaş bilinci gelişmiş, laiklikten, bağımsızlıktan ve özgürlükten bahseden, bir sol söylem, bir sol parti ile olmalı… Türkiye’de yok mu var;  bu söylemleri söyleyen partileri zorlamak lazımdır. Bu kadar haksızlığın, yoksulluğun işkencenin olduğu, insan hak ve hukukunun ayaklar altına alındığı bir yerde aleviler katalizör görevi görmelidirler. Bunun için alevi örgütlerine iş düşüyor.